Bài luận giúp các em nhận ra thiếu sót của mình

Các em đã bao giờ tự hỏi, liệu mình đang sống quá "an toàn"? Hằng ngày, cứ lặp lại một vòng quen thuộc: đi học, về nhà, ăn uống, làm bài tập rồi đi ngủ—và thế là khép lại một ngày. Đó chính là nhịp sống của hầu hết chúng ta trước năm 18 tuổi: có bố mẹ lo lắng, có bạn bè bên cạnh. Vì thế, khi bắt tay vào viết luận, không ít đứa chẳng nghĩ ra nổi một ý tưởng nào. Nhưng làm sao trách các em được? Cuộc sống đang yên ổn, tự dưng đi tìm khổ để làm gì?

Trải qua nhiều khó khăn, chúng ta học cách đứng vững trên đôi chân của mình. Lắng nghe nhiều câu chuyện, ta dần nhìn cuộc sống qua nhiều lăng kính khác nhau. Gặp gỡ những người có hoàn cảnh kém may mắn, ta học được sự cảm thông và biết trân trọng hơn những gì mình đang có. Mỗi sự kiện đi qua, mỗi con người ta gặp gỡ, đều để lại những dấu ấn riêng, góp phần viết nên từng trang trong cuốn sách cuộc đời mình. Nhưng thử hỏi, có mấy ai trong các em tự tin rằng cuốn sách ấy đã và đang được lấp đầy?

Một cuộc sống đầy đủ là con dao hai lưỡi âm thầm cắt vào mỗi người. Các em có mọi điều kiện để học tập, phát triển và tự do theo đuổi bất kỳ điều gì mình muốn. Nhưng chính sự "quá" đầy đủ ấy cũng lấy đi cơ hội trải nghiệm một cuộc sống với những thăng trầm, biến động – nơi mà mỗi khó khăn sẽ trở thành chất liệu để các em viết nên câu chuyện riêng của mình.

Bài luận mà anh chọn hôm nay có thể không lộng lẫy về ngôn từ hay phức tạp về cấu trúc, nhưng chính sự chân thành và câu chuyện giản dị trong đó là lời nhắc để các em dừng lại, suy ngẫm về cuộc đời mình: liệu cuốn sách các em đang viết đã thực sự có những trang đáng giá?

Phần mở bài, tác giả đã nhanh chóng đưa người đọc vào câu chuyện bằng hình ảnh bản thân ngồi khóc trên giường bố mẹ. Cách mô tả này ngay lập tức gợi lên sự bất lực và đau khổ, đặc biệt qua dòng suy nghĩ: "Why did you have to show me the hose and then take it away from me?" Đây có vẻ không phải lần đầu tiên tác giả trải qua cảm giác này. Trong ngữ cảnh tôn giáo, việc cầu nguyện thường là lựa chọn cuối cùng, điều này ám chỉ rằng vấn đề đã vượt quá sức chịu đựng của tác giả.

Ở đoạn tiếp theo, vấn đề dần được hé lộ qua những chi tiết rõ ràng hơn. Điều khiến câu chuyện của tác giả trở nên đặc biệt không nằm ở cách viết hoa mỹ hay lối ví von cầu kỳ như các bài trước mà anh đã phân tích. Thay vào đó, nó toát lên sức mạnh từ chất liệu thô sơ, chân thật của chính cuộc đời tác giả. Trong khi anh và mấy đứa có tuổi thơ yên bình, tác giả lại phải cùng gia đình di cư khắp nơi trên thế giới vì chiến tranh và nghèo đói.

Nếu như mấy đứa chưa biết, Albania là một quốc gia thuộc Liên Xô cũ ở Đông Âu. Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, các nước thành viên tuyên bố độc lập nhưng phải đối mặt với giai đoạn khó khăn kéo dài, hoàn toàn đối lập với sự thịnh vượng ở phía Tây Châu Âu. Người dân Albania, quê hương của tác giả, cũng không ngoại lệ. Họ bị cuốn vào cuộc chiến Kosovo, và đất nước mất rất nhiều năm để tìm lại sự ổn định.

Kể cả khi đã đến Mỹ, thì cũng hiếm khi nào mà tác giả tìm được nơi bản thân có thể coi đó là nhà. Rồi một ngày, tưởng như định mệnh đã đem đến điều mà họ tìm kiếm suốt bao lâu, gia đình tác giả đã tìm được một ngôi nhà hoàn hảo, đúng 8 năm sau khi di cư tới Mỹ.

Thế nhưng, niềm vui ấy nhanh chóng bị thay thế bởi sự tuyệt vọng khi căn nhà mơ ước đó vụt khỏi tầm tay chỉ trong gang tấc. Cái cảm giác mừng rỡ khi cuối cùng cũng tìm được một chốn để gọi là nhà, và nỗi thất vọng khi nó tuột mất, đã khắc họa rõ ràng mong mỏi khát khao bấy lâu của gia đình tác giả sau từng ấy năm sống bấp bênh.

Và cứ ngỡ rằng tác giả đã từ bỏ hết hy vọng về việc sở hữu ngôi nhà ấy, thì một ngày, khi trở về nhà, tác giả nhận được lời nhắn từ nhân viên môi giới. Tin nhắn báo rằng thương vụ với gia đình kia đã đổ bể, đồng nghĩa với việc ngôi nhà mơ ước ấy giờ đây chính thức thuộc về gia đình tác giả. Khỏi phải nói là bạn ấy cảm thấy vui mừng như thế nào, tự chất vấn liệu những điều mình vừa nghe có phải là sự thật hay chỉ là một giấc mơ.

Đoạn tiếp theo là phần nổi bật nhất trong bài viết, vì nó không chỉ cho thấy tầm quan trọng của giấc mơ sở hữu ngôi nhà, mà còn khắc họa một điều rất đáng ngưỡng mộ: tác giả không ngồi đợi giấc mơ đến, mà chủ động làm mọi thứ để biến nó thành hiện thực. Ở độ tuổi 13, thay vì chỉ lo lắng về những chuyện trẻ con như cãi nhau với bố mẹ vì giờ ngủ, bạn ấy lại phải đứng ra thay bố mẹ đàm phán với môi giới và ngân hàng về các khoản nợ, thế chấp, và đặt cọc để mua nhà.

Anh biết rằng ngoài kia vẫn còn những đứa trẻ không có một cuộc sống đầy đủ và phải sớm bươn chải, giúp đỡ bố mẹ rất nhiều. Anh đã đọc câu chuyện về gia đình của ba anh em, trong đó người anh phải nghỉ học để nuôi sống hai đứa em vì bố mẹ đã mất. Ngoài kia, vẫn có rất nhiều hoàn cảnh éo le hơn thế.

Hay thậm chí, khi tìm hiểu về lịch sử, anh hiểu được những gì cha ông đã hy sinh để chúng ta có được cuộc sống tốt đẹp như hiện tại. Vì vậy, chúng ta không thể nói rằng khó khăn hiện tại là không may mắn và không thể vượt qua được.

Đoạn kết là nơi tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với cha mẹ, những người đã hy sinh rất nhiều, di cư qua nhiều quốc gia để mang đến cho bạn ấy cơ hội học tập và phát triển. Sau 13 năm lưu lạc, cuối cùng gia đình tác giả cũng tìm thấy ngôi nhà mà họ có thể tự hào gọi là của mình.

Đối với anh, đây không phải là một bài luận xuất sắc về ngôn từ hay kỹ thuật viết lách, mà điều đặc biệt đến từ câu chuyện về những thử thách, khó khăn và cách vượt qua chúng. Là một người nhập cư, tác giả có thể đã chọn con đường an toàn hơn, nhưng thay vào đó, tác giả đã kiên trì và nỗ lực, và chính điều đó đã đưa bạn ấy đến với Harvard.

Đối với các em, làm cách nào để làm giàu trải nghiệm sống hơn được. Cái trước hết mà các em có thể làm đó chính là tinh thần dám thử và không sợ thất bại. Một vài bạn chia sẻ với anh rằng không sẵn sàng gap year để chuẩn bị đi du học, rằng nếu không được ngay lần này thì sẽ không bao giờ có thể đi được nữa. Nhưng anh cũng nói với các bạn rằng chính 2 năm gap year đã cho anh những trải nghiệm tuyệt vời nhất để làm hành trang cho 4 năm du học của mình.